Sunday, April 27, 2014

గోపకుమార శతకము - ప్రహరాజు గంగరాజు

గోపకుమార శతకము
                                 ప్రహరాజు గంగరాజు
(కందపద్యములు)

1. శ్రీరుక్మిణీకళత్రా
సరసదళనేత్ర విమల సత్యచరితా
నీరధరోపమగాత్రా
కూరిమితోఁబ్రోవుమయ్య గోపకుమారా

2. శ్రీకరుఁడవనుచు భక్త వ
శ్రీకరుఁడవటంచు శుక్ర శిష్యాళియెడన్
భీకరుఁడ వనుచుఁగొలచెద
గోకులమణి భీమసింగి గోపకుమారా

3. శ్రీగౌరీ శంకరులను
వాగీశ సరస్వతులను వారణముఖునిన్
యోగివరు శుకునిఁగొలచెద
గోగోపక యుతవిహార గోపకుమారా

4. ఇన శశి కుజ బుధ గురు కవి
దినకరసుత రాహుకేతు ధీవరులనునే
ఘనముగమత్కృతి నెగఁడగఁ
గొనియాడెద మానసమున గోపకుమారా

5. సలలితముగ హృదయంబున
బలినారద వాలఖిల్య భక్తిల నెల్లన్
బలుమారు వినుతించుచు నే
గొలచెదనీ దాసులగుట గోపకుమారా

6. ధారుణిమద్గురు నమలా
చారునితోలేటి వంశ జలధివిధునిసీ
తారామకవి ప్రవరునిఁ
గోరిభజించెదను భక్తి గోపకుమారా

7. యతిగణ నియమంబెఱుఁగను
వితతపురాణాదులైన వీక్షింపగలే
దతిభక్తిఁ జెప్పఁబూనితిఁ
గుతుకముతోఁ గొనుముదీని గోపకుమారా

8. తలఁచెద నినునిరతంబునుఁ
గొలచెదనీపాదయుగము గొబ్బునబ్రోవం
దలఁపుముదయతో ననుఁజి
క్కులుఁబెట్టకు వేడుకొందు గోపకుమారా

9. దినకరశతతేజా! సుర
వినుతపదాంభోజ యుగళ! వినతాసుతవా
హన! కృపతో నాకృతిఁగై
కొనుమామ్రొక్కెదను నీకు గోపకుమారా

10. నరహరినరసఖ గిరిధర
కరివరదమురారి కృష్ణ కంసధ్వంసీ
పురుహూతవినుత పదయుగ
కురుకులవనవీతి హోత్ర గోపకుమారా

11. వినుమానావిన్నపమున్
గనుమాకృపతోడ నన్నుఁ గడువడినోహో
యనుమానేఁ బిలిచినఁగై
కొనుమానా వందనములు గోపకుమారా

12. శ్రీధరనారాయణ హరి
మాధవవసుదేవ తనయ మధుదనుజహరా
సాధుజనావనశీల
గోధనపరిపాల విజయ గోపకుమారా

13. మందరధర! సుందరశర
దిందుముఖా! మురహరణ! సురేశ్వరసుత! సా
నందా! గోవిందా! ముచి
కుందవరద నందతనయ గోపకుమారా

14. మాధవకేశవ త్రిజగ
న్నాధాశ్రీ రుక్మిణీస నాధానిన్నా
రాధనఁజేసెదఁ బ్రోవవె
క్రోధరహిత భక్తవినుత గోపకుమారా

15. నాగాధిప సంరక్షా
నాగాధిప భోగతల్ప నాగారిహయా
నాగారి నిభపరాక్రమ
గోగణపరిపాల విమల గోపకుమారా

16. యదుసద్వంశ పవిత్రా
మదరిపు దావాగ్నిహోత్ర మహితచరిత్రా
సదయుత నాహృదయంబునఁ
గుదురుగ నివసింపుమెపుడు గోపకుమారా

17. కంజదళాయతలోచన
కుంజర రిపుశౌర్యదైత్య కుంజరసింహా
కంజభవ వినుతపదయుగ
కుంజరపతి వరద కృష్ణా గోపకుమారా

18. సేవించెదనిన్నెప్పుడు
నావిన్నపమవధరింపుము నళినదళాక్షా
నీవేదిక్కనినమ్మితి
గోవిందాబ్రోవుమెపుడు గోపకుమారా

19. వారకనీమృదుపదాం
బోరుహములుసతతంబుఁ బూజింతుమదిన్
కూరిమి నెల్లప్పుడునా
కోరికలొనగూర్పుమయ్య గోపకుమారా

20. రారాయాదవకులమణి
రారావసుదేవ తనయ రక్షింపునగో
ద్ధారాశ్రితమందారా
గోరాజతురంగ మిత్ర గోపకుమారా

21. దామోదర సంకర్షణ
వామనకేశవమురారి వసుదేవసుతా
కామారిముఖ్యసన్నుత
కోమలపదపద్మయుగళ గోపకుమారా

22. వీక్షింతువుదాసులకృప
రక్షింతువుదీనజనుల రాజీవాక్షా
శిక్షింతువుదుర్మార్గులఁ
గుక్షిస్థితపద్మజాండ గోపకుమారా

23. హరిహరియనివచియించిన
దురితములుందవని చెప్పుదురు పెద్దలు నే
నిరతమునిన్ను స్మరించెద
గురుతరకృపఁబ్రోవుమయ్య గోపకుమారా

24. సతతమునీపదయుగళము
హితమతినాహృదయమందు నిడుకొనిభక్తిన్
ధృతివాక్కుసుమంబులచేఁ
గుతుకంబునఁ బూజసేతు గోపకుమారా

25. నారాయణనీనామముఁ
బారాయణఁ జేయునట్టి భక్తులనెల్లన్
వారకఁ బ్రోతువుసతతము
కూరిమిననుగావరాదె గోపకుమారా

26. మౌనులసురలనునేచెడి
దానవులనుగూల్పభువిని దశరధపృధ్వీ
జానికినుదయించితివట
గోనారీరమణవినుత గోపకుమారా

27. పుట్టితివి రవికులంబునఁ
బట్టితివిప్రతిజ్ఞమునులఁ బాలించుటకున్
గట్టితివి లవణవారధిఁ
గొట్టితివి సురారిచయము గోపకుమారా

28. దుండగులగు కురుకులజుల
భండనమునసమయఁజేసి పాండవసుతు భూ
మండలపతిఁ జేసితి వహ!
కుండలపతిశయన శౌరి గోపకుమారా

29. కురురాజసభను ద్రౌపది
పరిభవమునుబొందినిన్నుఁ బ్రార్ధింపంగా
సరగునరక్షించితివట
కురుకులజులుసిగ్గునొంద గోపకుమారా

30. ఎంచెద నినుమదిలోఁ బూ
జించెద నిరతముమదీయ చిత్తంబున నో
కాంచనచేలా! ననుఁజే
కొంచుఁగృపనుఁగావుమయ్య గోపకుమారా

31. శ్రీపానీపదభక్తుల
పాపములెడఁబాపఁబ్రతినఁ బట్టితివికనా
పాపంబులపనయింపుము
గోపవధూచిత్తలోల గోపకుమారా

32. తలఁచెదమదినిన్నెప్పుడుఁ
బలికెదనీపేరునోట భక్తశరణ్యా
సలలితముగ నీపదములఁ
గొలిచెదననుఁ గావుమయ్య గోపకుమారా

33. ఏలితివి ముజ్జగంబులఁ
జాలితివి సమస్తశత్రుజాలముఁద్రుంపన్
గ్రాలితివికీర్తిచే భువిఁ
గ్రోలితివి యశోదపాలు గోపకుమారా

34. జలజభవాండములెల్లను
బొలుపొందగబొజ్జలోనఁ బూనియెటువలెన్
మెలఁగితివోవసుదేవుని
కులసతి గర్భాననీవు గోపకుమారా

35. పాపాత్ముఁడజామీళుఁడు
నీపేరందనకుమారునింబిలువఁగదా
ప్రాపించెనీపదంబులు
గోపీవస్త్రాపహరణ గోపకుమారా

36. మ్రుచ్చిలితివిపాల్పెరుగులు
చెచ్చెరగోపాల సతుల చేలములెల్లన్
దెచ్చితివిలీలనొక్కట
కుచ్చిత జనహరణ కృష్ణ గోపకుమారా

37. గాంభీర్యవిజితసాగర
జంభారిప్రముఖదేవ  సంచయరక్షా
కుంభీంద్రప్రాణావన
కుంభజముఖవినుతదేవ గోపకుమారా

38. రజనీచరాధములుభువి
ద్విజులనుమునివరులసురల వేధింపంగా
భుజబలమునఁగూల్చితిలఁ
గుజనులరక్కసులనెల్ల గోపకుమారా

39. చాణూర మల్లముష్టిక
బాణాసుర ముఖ్యదుష్ట పర్వతబిధూరా
వాణీశ జనకకాంచన
క్షోణీధర ధీరకృష్ణ గోపకుమారా

40. నామానసమందున నెపుడు
నీమృదుపద పల్లవములు నిల్పిభజింతున్
ప్రేమఁగదుర రక్షింపుము
కోమల నవనీరదాంగ గోపకుమారా

41. కడుభక్తితోఁగుచేలుఁడు
పిడికెఁడు పృధుకములునీకుఁ బ్రీతినొసంగన్
దడయక కృపనాత్నికె
క్కుడు భాగ్యమొసంగితీవు గోపకుమారా

42. అనయము నీసంకీర్తన
మనుసల్పు నరుండుమిగుల మూర్ఖుండైనన్
గనులను యమలోకముఁగనుఁ
గొనఁడని చెప్పుదురుబుధులు గోపకుమారా

43. సంతతము నీపదంబులు
మంతనమునఁజింతసేయు మానవులకునొ
క్కింతయును బాపమంటదు
కుంతీసుత పక్షనంద గోపకుమారా

44. నిండుకృపను బాండవులను
భండనమున జయమొసంగి పాలించితివా
ఖండలనుత భాల్యంబున
కొండను ధరియించినావు గోపకుమారా

45. పారాశర్య నదీసుత
నారదరుక్మాంగదార్జునప్రముఖమహా
ధీరులగు భాగవతులన్
గూరిమిదరిఁజేర్చినావు గోపకుమారా

46. తలఁచిన తఱినామనమున
నిలువుము కేష్ణాయటంచు నినునేఁబిలువం
బలుకుము దృఢభక్తిగనినుఁ
గొలచెద సతతము నంద గోపకుమారా

47. వారిజహిత శశినేత్రా
వారణపతినుతచరిత్ర వనధరగాత్రా
క్షీరాబ్ధిజాకళత్రా
కూరిమి ననుఁగావుమంటి గోపకుమారా

48. నీమాయఁ దెలియతరమే
తామరచూలికిని చంద్రధారికినైనన్
సామజపతి సంరక్షా
కోమలనీలాభ్రదేహ గోపకుమారా

49. ఘనభక్తితోడ నినునే
మనమునఁ బూజింతునెపుడు మాధవకృపతో
ననునీపుత్రుని గతిఁజే
కొనియభయ మొసంగుమయ్య గోపకుమారా

50. శివుఁడన్ననునీవే కే
శవుఁడన్నను నీవెగాక జగతీస్థలిపై
లవమంత భేదమున్నదె?
కువలయహిత భానునేత్ర గోపకుమారా

51. రమ్మా ననురక్షింపఁగ
నిమ్మా నాకభయమిప్పు డిభరాడ్వరదా
సమ్మతి నామనవిని గై
కొమ్మా మ్రొక్కెదనునీకు గోపకుమారా

52. రావేల నన్నుఁబ్రోవఁగ
వీవేల బిరాననభయ మింద్రాదినుతా
నీవేతల్లివి దోడువు
గోవిందానందతనయ గోపకుమారా

53. ప్రతిదినమును నీకునమ
స్కృతులొనరించెదను దేవకీప్రియతనయా
హితమతి నన్నేలుహరీ
కుతుకముతో నెల్లప్రొద్దు గోపకుమారా

54. హరినారాయణకేశవ
వరదపరాత్పర మురారి వనజదళాక్షా
గిరిధర పురహ మిత్రా
గురుతరకృపఁబ్రోవుమయ్య గోపకుమారా

55. రామానుజ శ్రీమానస
ధామా యదువంశజలధి తారాధీశా
కామజనకసురవందిత
కోమలనవనీరదాంగ గోపకుమారా

56. జుఱ్ఱెద నీనామసుధన్
మఱ్ఱాకునఁబవ్వళించి మహినొకగ్రద్దన్
గుఱ్ఱముగఁజేసినాడవు
కుఱ్ఱడ నాతప్పుఁగావు గోపకుమారా

57. గంగాధర సన్నుత శ్రీ
రంగాశ్రీవక్ష రాజీవాక్ష
మంగళములొసఁగుభక్తుల
కొంగునబంగారమీవు గోపకుమారా

58. గరుడగమన! గిరిధర! సుర
వరసన్నుత దివ్యపాద వనజాత! హరీ!
నరసఖ! కురుకులనాశన!
గురుతుగనినుఁగొలుతునెపుడు గోపకుమారా

59. రావయ్యబాలకృష్ణా
రావయ్యకృపాలవాల రాగుణజాలా
రావయ్యవేగ ననుఁజే
కోవయ్యజాలమేల గోపకుమారా

60. జున్నును దేనెయు శర్కర
మున్నగుతియ్యనిపాదార్ధములుసరియగునే
చెన్నగునీనామముతోఁ
గ్రొన్నన విలుకానిఁగన్న గోపకుమారా

61. మీనమవై సోమకునిన్
బూనికతోఁజంపివేదపుంజముబ్రహ్మా
ధీనముఁజేసితి వప్పుడు
గోనారీరమణవినుత గోపకుమారా

62. మందరశైలము వీఁపునఁ
గందుకగతినెత్తిదేవగణములకమృతం
బందఁగఁజేసితివౌర! ము
కుందా దంతీద్రవరద గోపకుమారా

63. సూకరరూపుఁడవగుచునుఁ
బ్రాకటముగ హేమనేత్రుఁ బరిమార్చిధరన్
నీకొమ్ముననిల్పితివట
గోకుల పరిపాలనంద గోపకుమారా

64. నరకేసరి రూపంబున
దురితుఁడగు హిరణ్యకశిపుఁ దునుమాడిధరన్
కరుణం దత్పుత్రునేలిన
గురువిక్రమ చక్రహస్త గోపకుమారా

65. వామనుఁడగుచు బలినిన్
భూమిపదత్రయమువేడి భువనములెల్లన్
శ్రీమీర నాక్రమించిన
కోమల నీలాభగాత్ర గోపకుమారా

66. జమదగ్నికి సూనుఁడవై
క్రమమున ముయ్యేడుమార్లు రాజులనెల్లన్
సమయించిన నతకైవర
కుముదాస్తా భక్తవరద గోపకుమారా

67. దశరధ రాముఁడవగుచును
దశముఖ ఘటకర్ణముఖ్య దనుజులననిలో
మశకములఁ బోలిచంపిన
కుశలమతి నందత్నయ గోపకుమారా

68. బలరామకృష్ణులనగా
నిలలో నుదయించిఖలుల నేపడఁచిమహీ
వలయభరముడిపినావట
కులగిరి నిభధీర గోపకుమారా

69. భువి బుద్ధరూపమున ఖిల
నివహముఁబరిమార్చిమిగుల నీతిజ్ఞుల మ
క్కువతోడఁబ్రోచినావట
కువలయ పరిపాల విజయ గోపకుమారా

70. కలియుగమునఁ బాపాత్ములఁ
గలిరూపము నొందికూల్పఁగలవికమీదన్
దలఁప నినుపొగడఁదరమే
కులగిరి నిభధైర్య కృష్ణ గోపకుమారా

71. మామపయిఁ బండుకొనియా
మామను మధియింపఁజేసి మామనుఁజంపం
గా మహినినీకుఁజెల్లును
కోమల పదకమలయుగళ గోపకుమారా

72. అత్తయగు మహీకాంతనుఁ
జిత్తమలర రత్నగర్భఁ జేసితివిక మే
నత్తయగు రాధవయసున్
గుత్తకుఁ గొంతివిగదయ్య గోపకుమారా

73. సత్రాజిత్సుతకై సుర
ధాత్రిజముఁదెచ్చి తీవు ధాత్రికి హిమవ
ద్ధాత్రీధర నిభధైర్య
గోత్రారి ప్రవరవినుత గోపకుమారా

74. బాలుఁడవైయుండఁగనిను
రోలను నీతల్లికట్టె రోషముతోడన్
రోలీడ్చు కొంచు మద్దులఁ
గూలఁగద్రోచితివి యౌర గోపకుమారా

75. రంగా దానవ గర్వవి
భంగా కరుణాంతరంగ పతగతురంగా
గంగా ధర నుతదాసుల
కొంగున బంగారమీవు గోపకుమారా

76. ఆలింపుమయ్య నామొఱఁ
బాలింపుము వేగనన్ను బద్మదళాక్షా
చాలింపుము చలమింకను
గోలలనానాధ వినుత గోపకుమారా

77. ఓవసుదేవ తనూభవ
యోవారిజ పత్ర నేత్ర యోకరివరదా
భావజ సమాన సుందర
గోవింద ముకుంద నంద గోపకుమారా

78. సుత్రాముఁడు గర్వంబునఁ
జిత్రముగా ఱాళ్ళవాన క్షితిఁగురిపింపన్
ఛత్రము గతి గోవర్ధన
గోత్రంబెత్తితివి నీవు గోపకుమారా

79. ఫణిరాజ శయన దానవ
ఫణిసముదయ వైనతేయ ఫణిధరమిత్రా
ఫణి గర్వ హరణవిల స
ద్గుణరత్నాకర ముకుంద గోపకుమారా

80. నందతనూభవ వందిత
బృందారక బృందశత్రుభీషణముని హృ
న్మందిర దీనసురద్రుమ
కుందముకుళవదన నంద గోపకుమారా

81. వారిజరిపుధరమిత్రా
వారిధర సమానగాత్ర వనరుహనేత్రా
వారిజ భవనుత పాత్రా
కోరిభజించెద నిన్ను గోపకుమారా

82. నీపుత్రకుండ నంటిని
కోపము నామీదఁ బూనఁ గూడదటంటిన్
కాపాడమంటిఁ గృపతో
గోపీజన పంచబాణ గోపకుమారా

83. ఎంచగ నీసాటియె? య
క్కాంచన గర్భాదిపుత్రికానాధులు, హే
పంచశరజనక! నన్నున్
గొంచక రక్షింపరమ్ము గోపకుమారా

84. సంతతమును తావకపద
చింతనసేయుదునటన్నఁ జిత్తమునాకొ
క్కింతయిఁ దిరముగనుండదు
కుంతీసుతపాల కృష్ణ గోపకుమారా

85. నిజభక్తి నిన్నుఁగొలిచెద
సుజనులతొఁ జెలిమిసేతు సుస్థిరమతినై
భజియించెదనిను సతతము
కుజనవిదూరా ముకుంద గోపకుమారా

86. భువినీమాయ నెరుంగన్
భవుఁడు సమర్ధుండుగాడు పరులకు వశమే?
రవికోటితేజ నిను ని
క్కువభక్తిఁదలంతునెపుడు గోపకుమారా

87. నిబ్బరముగఁ బూతనచను
గుమ్మలఁ గబళించిపాలు గ్రోలెడుమిషచే
నబ్బురముగఁ దత్ప్రాణముఁ
గొబ్బునఁ బీల్చితివియౌర! గోపకుమారా

88. నీపాదపంకజంబులు
ప్రాపుగ మదినమ్మినాడ పద్మనయన నా
పాపంబులెల్లఁ బాపుము
గోపవధూశంభరారి గోపకుమారా

89. వారణ రిపువిభవిక్ర సం
వారణపతిరక్ష దనుజ వారణసింహా
దురీకృతాఘ సంచయ
కోరికలొనఁగూర్చిప్రోవు గోపకుమారా

90. సంతతముభక్తి నినునా
స్వాంతమున నిల్పిగొలుతు సరసిజనేత్రా
వంతలుడిపి రక్షింపుము
కుంతీసుత వరదనంద గోపకుమారా

91. అనుదినమును నిను నెమ్మన
మున నిల్పిభజింతు మోదమున వనజాక్షా
కనికరముఁబూని సనుసర
గునఁ గావగదయ్య తండ్రి గోపకుమారా

92. నేపాపవర్తనుఁడనని
కాపట్యుఁడననుచు మిగుల గర్వినటంచున్
గాపాడకుంట నాతమె?
కోపము నీకుండజనునె? గోపకుమారా

93. తనయులు తప్పొనరించిన
జనకులు సరించిబ్రోవ జగతినిధర్మం
బనఘూ తనయులపైఁ జగఁ
గొని ప్రోవకయునికిదగునె? గోపకుమారా

94. భవభయహర భవనీరజ
భవసురపతివినుతపాద పంకజయుగళా
సవినయముగ మ్రొక్కెద మ
క్కువననుఁ గాపాడుమెపుడు గోపకుమారా

95. భావజజనకా యదుకుల
పావన జగదేకవీర భవ్యవిచారా
దేవస్తుత పాదాంబుజ
గోవర్ధన శైలధరణ గోపకుమారా

96. బృందావన సంచారా
బృందారకపక్షనీల బృందశరీరా
మందరభూధరధీర
కుందేందుసమానకీర్తి గోపకుమారా

97. నిర్మదుల నిర్వికారుల
నిర్మోహుల నిరతిశయుల నిశ్చలమతులన్
నిర్మల భక్తులనెప్పుడు
కూర్మినిబ్రోచెదవు నీవు గోపకుమారా

98. వాణీశ మఘప్రముఖ గీ
ర్వాణస్తుత దివ్యపాద వనజాతనత
త్రాణ సరోరుహ నేత్రా
క్షోణీసుర సంఘరక్ష గోపకుమారా

99. యదుకుల సాగరచంద్రా
మదనజనక సదయ హృదయ మదరిపుజైత్రా
వదలక సతతమునిలువుము
కుదురుగ నాహృదయమందు గోపకుమారా

100. హాటక భూధరధీరా
హాటక గిరిచాపవినుత హాటకవసనా
హాటకరుక్మాంగద నేఁ
గోటినమస్కృతులొనర్తు గోపకుమారా

101. దుర్మదము విడిచిసతతము
నిర్మల భావంబుతోడ నినుసేవింపన్
కర్మలుతెగునని వింటిని
కూర్మినిదరిజేర్పు నన్ను గోపకుమారా

102. కాతక కేతన జనకా
పాటిరాగరు విలిప్త భాసురవక్షా
హాటకదివ్యాంబర మణి
కోటిరాంగదవిభూష గోపకుమారా

103. కంఠీరవవిక్రమ శతి
కంఠస్తుతపాత్ర నీలఘననిభగాత్రా
కంఠకలితకౌస్తుభ వై
కుంఠపురాగార బంద గోపకుమారా

104. రవికోతితేజవిను మిక
సవినయముగ యాజ్ఞవల్క్య శాఖోద్భవుఁడన్
కవితాకన్య నొసంగితిఁ
గువలయ పరిపాలనీకు గోపకుమారా

105. క్షితిగంగ రాజనామా
న్వితుఁడన్ ప్రహరాజువంశ నీరధిభవుఁడన్
శతకమి నీకర్పించితిఁ
గుతుకమునఁ బరిగ్రహింపు గోపకుమారా

106. ఒప్పుగ నీకొసఁగితిఁ గను
మప్పాగైకొనుము కంద హారంబిది నా
తప్పులు మన్నింపుము నిను
గొప్పగఁ బూజింతునెపుడు గోపకుమారా

107. నతిఁ జేసెద లోకేశా
నతిఁ జేసెద పరమపురుష నతిఁజేసెద నా
గతి నీవేయని నమ్మెదఁ
గుతుకముతోనెల్లప్రొద్దు గోపకుమారా

108. వందనము భక్తవత్సల
వందనపు పురందరాది వందితచరణా
వందనము దీనపోష ము
కుందా కరుణాంతరంగ గోపకుమారా

-: సమాప్తము :-

శలివాహన శకపు వత్సరములందు
శైల పుర హస్తి చంద్రుల సంఖ్యలోనఁ
జైత్రశుద్ధసప్తమి నాఁడు శతకమనుచు
గంగరాజు కవి రచించె ఘనులువొగడ

Monday, April 14, 2014

బాలశతకము - అలపాటి వెంకటప్పయ్య

బాలశతకము
                                అలపాటి వెంకటప్పయ్య

-: మాతృదేవి :-

1. ఆత్మజాతచయమె ఆత్మసంపదయు
సంతు సౌఖ్యమె తన సౌఖ్యమంచు
తనరు మమతఁ జూపు తల్లికీడుండునా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఆత్మజాతచయము=పుత్రులసమూహము, సంతు=సంతానము, తనరు=అతిశయించు, తల్లికీడుండునా=తల్లికిన్+(ఈడుఁ=సాటి), విమలవినుతశీల=స్వచ్ఛమైన కొనియాడదగిన నడవడికలవాడా)

2. మాతృదేవి మహిమ మాన్యమై వర్ధిల్లు
మాతృదేవి సహనమం దతుల్య
మాతృభక్తి మనకు మహిమంబు గూర్చురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(మాన్యమై=గౌరవింపదగినదై, అతుల్యము=సాటిలేనిది)

3. రోతలెల్లఁ బాపి వ్రేతలన్ దిగమ్రింగి
ఉర్వి రుచులెల్లఁ నొనరఁ జేయు
తల్లిఋణము దీర్ప తనయుల తరమౌనె
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఒనర=కలుగ, తరము=శక్యము)

4. ప్రకృతి పురుషజాత రమ్యజగమునందు
మాతయున్న లోకమాత గాదె
మాతృసేవ యెపుడు మరువ దగనిదయ్య
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ప్రకృతిపురుషజాత=ప్రకృతియను స్త్రీకి పురుషుడను దేవునివలన కలిగిన)

5. మనసువాక్కు చేత మలినరహితమౌను
ఆత్మజాతశుభము నరయుచుండు మాత
కొమరుహితమె గోరు కొట్టినా తిట్టినా
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: పితృ దేవుడు :-

6. సుతులఁ జూచు తండ్రి అతులాదరంబుతో
సుతులఁ జూచి తండ్రి సుఖము నందు
కొమరు వృద్ధి తండ్రి కోరుచుండునుగదా
విమల వినుతశీల వినురబాల

7. సుతులవృద్ధిఁ గోరు పితలెల్ల పడుచుంద్రు
పడయరాని పాట్లు పుడమి యందు
తండ్రి తనను మీఱు తనయుని వలచురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(వలచు= కోరు)

8. ఎండ వానలఁబడి బండచాకిరిచేసి
నిలయ భారమెంతొ నేర్పుగాను
సైచుచుండు తండ్రి సాటిఎన్నగలమె
విమల వినుతశీల వినురబాల
(నిలయభారము=గృహభారము, సైచు=ఓర్చు)

9. కోర్కెలెల్లదీర్చు కొండంత శ్రద్ధతో
తనయు కార్యదీక్ష తండ్రిపెంచు
పుత్ర యశముగాంచి పూర్ణసౌఖ్యము నందు
విమల వినుతశీల వినురబాల

10. భక్తిమెచ్చి చక్రి భవ్యవరములిచ్చు
కాంక్షలెల్ల దీర్చు కల్పశాఖి
కన్నతండ్రి మనకు కన్పట్టు వరదాత
విమల వినుతశీల వినురబాల
(కల్పశాఖి=కల్పవృక్షము, వరదాత=వరములిచ్చువాడు)

-: ఆచార్య దేవుఁడు :-

11. తల్లి తండ్రి పిదప తనరు గురువరుండు
విద్యలెల్ల మనకు వెలయఁజెప్పి
సాధుసూక్తి@గూర్చు సచ్ఛీల గురువురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

12. కున్నులున్న నరుఁడు కాంచు వస్తువులెల్ల
కన్ను కందకున్న కణమునైన
శాస్త్రవిద్యచేత శాస్త్రిచూపించురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(కణము=నలుసు, శాస్త్రి=శాస్త్రమెరిగిన గురువు)

13. విద్యగఱపు మనకు వినతినిచ్చు గురువు
సాధిశీలమరయ సత్యసూక్తి
మహితశౌర్య మాత్మమహిమను గూర్చురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(వినతి=వినయము, సత్యసూక్తి=సత్యవాక్కు, మహితశౌర్యంబు=గొప్పపరాక్రమము)

14. అజ్ఞజనుల కహిల విజ్ఞానమునుగూర్చి
విజ్ఞనరులఁజేయు వేదమూర్తి
వస్తు తత్త్వమరసి వాస్తవంబందించు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(అజ్ఞజనులు=మూఢులు, విజ్ఞనరులు=తెలిసినవారు, తత్త్వము=నిజరూపము)

15. కార్యదీక్షమహిమ కర్తవ్యపాలన
విద్యఘనత నిల వివేక బలము
బ్రదికుఫలము ముక్తి పథమొజ్జ దెల్పురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ముక్తి=మోక్షము, ఒజ్జ=గురువు)

16. గుణములెల్ల గలుగు గురుభక్తి నరులకు
మహితశక్తిఁ గూర్చు మాన్యగురుడు
నరులహితము గోరు గురుల సాటిగలరె
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: వంశ, రూప, విద్యా, అర్థ, శీల, వివేకవిశేషములు :-

17. మంచి వంగడంబు మనుజవరులకెల్ల
మహిమకూర్చు, నిచ్చు మాననంబు
పసిడిఁ గెంపుఁగూర్ప పరగ శోభించురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(వంగడంబు=వంశము, మాననము=సన్మానము, పసిడి=బంగారము, కెంపు=పద్మరాగము, పరగ=ఒప్పుగ)

18. జగతి నరుల రూపసౌందర్య, మరయంగ
పరులమనసుల తన వశముచేయు
ఒప్పు రూపమహిమ కోడరా జనులెల్ల
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఓడరా=లొంగరా)

19. విద్య ప్రతిభనిచ్చు వినయంబు సమకూర్చు
ధన వివేకమతుల తనరఁజేయు
సకల శుభము గూర్చు చదువునకెనలేదు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఎన=సాటి, ప్రతిభ=సమయస్ఫూర్తి)

20. కులము రూపు విద్య కూడియుండిన గాని
విత్తహీననరుడు వెతలఁ బొందు
అఖిలమర్థమూల మనుచుండ వినలేదె
విమల వినుతశీల వినురబాల
(అఖిల మర్థమూలము=సకలజగత్తు ధనమూలము)

21. కులము రూపువిద్య కోటిధనము నున్న
శీలమెన్న సర్వమూలమౌను
శీలముడుగు బ్రతుకు చెఱచురా మననెల్ల
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఉడుగు=కృశించు(తగ్గిపోవు)

22. ధరణి సత్యవాణి ధర్మవర్తనమును
సుగుణజాల మెన్న శోభనిచ్చు
వరవివేకబుద్ధి పరమశుభము గూర్చు
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: త్రికరణములు :-

23. కాయశుద్ధిచేత కలుగు నారోగ్యంబు
సూక్తి శుద్ధిచేత సూనృతంబు
స్వాంతశుస్షిచేత సౌఖ్యంబులబ్బురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(కాయశుద్ధిచేత=దేగశుభ్రతచేత, సూనృతంబు=సత్యము, స్వాంతశుద్ధిచేత= మనసు నిర్మలముగా నుండుటచేత)

-: సుజన, దుర్జన వివేకి పద్ధతి :-

24. సుజనుఁ డన్య జనులఁ జూచు నాత్మపగిది
అగుట నతడు మోసమందుచుండు
లోకయాత్ర లోని లోపంబు కనుమోయి
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఆత్మపగిది=తనవలె)

25. దుష్టులన్యజనుల ధూర్ర్త్లఁగా నెంచ
మాయ నందెపుడు మాయికుండు
దోషజాల్పసుఖులు దూష్యగతులుగారె
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ధూర్తులు= మోసకారులు, మాయికుండు=టక్కరి, దోషజ=జెడ్డకార్యముల వలన కలుగు దూష్యము= దూషింపఁదగినది)

26. విద్యసార మెఱిఁగి వినయశీలమంది
లోకశాస్త్రరీతి లోతునరసి
వరవివేకమందువాఁడుత్తముండురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: శత్రువు :-

27. బాహ్యశత్రు వెపుడు భంగపరుప నెంచి
అదనుకొరకుఁ దాను వెదకుచుండు
పగతుఁ డాత్మరిపుల పతకంబు జెఱచురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(బాహ్య=వెలుపలి, ప్రతిభ=సమయస్ఫూర్తి, పతకము=పన్నుగడ)

28. పెక్కుమాఱులోడి, చిక్కులోఁ బడికూడ
పదనునరసి, తగిన బలముకూర్చి
ఆత్మధరణిదీక్ష నందినారు గదయ్య
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఆత్మధరణి=తనరాజ్యము)

29. అరయ శత్రుశేష మగ్ని శేష మెపుడు
విడువరాదు జగతి విజ్ఞనరుఁడు
భావమందు నిల్పు భార్గవు చాణక్యు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(విజ్ఞనరుఁడు=తెలిసినవాడు)

-: అంతశ్శత్రువులు :-

30. ఆత్మ నణగి యుండు నంతర్విరోధులు
వానిబారి తలఁగి వఱలుమయ్య
ఆత్మజయముచేత నఖిలజయము గాంచు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(అంతర్విరోధులు=లోపలి శత్రువులు, బారి=హింస, తలఁగి=తొలగించుకొని)

31. ఏకపత్నిదీక్ష యెల్ల జనులకొప్పు
నన్యసతుల గోర హాని కలుగు
కామదోషము దశకంఠు హతునిఁజేసె
విమల వినుతశీల వినురబాల

32. క్రోధమున్న నరుడు కోల్పోవు సహనంబు
క్రుద్ధనరుడు ధర్మబద్ధుఁడగునె
కోపమున్నయెడల శాపంపుఫలమబ్బు
విమల వినుతశీల వినురబాల

33. లోభిమానవులకు లోపించు సంతృప్తి
తృప్తిలేని నరుఁడె సుప్తినుడుగు
లోభికెపుడు దుఃఖలోపంబులేదురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(సుప్తి=గాఢమైన మంచి నిద్ర

34.మోహినరుని తెలివి మూఢమై యొప్పును
ఉర్విమోహి కన్నులున్న గ్రుడ్డి
మోహమున్నజనుఁడు ముక్తిఁగాంచడు గద
విమల వినుతశీల వినురబాల
(మోహి=అజ్ఞానము)

35. మదము గల్గు జనుఁడు మరచును పరమాత్మ
మదముచేత నతఁడు మహిమ నుడుగు
మదము జనులకుండ మాఱుతుండేలరా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(మారుతుండు=శత్రువు)

36. మహిననల సమంబు మాత్సర్యమది యెంచ
మన్యవృద్ధికేడ్చు మత్సరుండు
మచ్చరంబు గల్గ మనసు సంతప్తము
విమల వినుతశీల వినురబాల
(మాత్సర్యము=మచ్చరము, సంతప్తమౌ=తపింపఁబడినది)

37. ఆత్మలోన రిపుల నరసిచూడవలయు
అరివిజేతగాదె ఆత్మవిజయు
ఆత్మజేయయనఁగ అఖిలలోకవరుడు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(రిపుల=శత్రువుల, అరివిజేత=శత్రువులను జయించినవాడు, ఆత్మవిజయి=తననుతాను జయించినవాడు)

-: విద్యా, ధన, శీల తారతమ్యము :-

38. విద్య యున్నవాఁడు బెలయించు తనుదాన
ధనికుఁదన్ని విలుచు ధరణిలోన
శీలవంతుఁ డఖిల జీవుల మేల్బంతి
విమల వినుతశీల వినురబాల
(వెలయించు= ప్రకాశింపఁ జేయును, విలుచు=కొనును)

39. అర్థవంతుఁదందు నలఘుకీర్తి జగతి
అలఘుతరయశంబు నఖిలవేది
అలఘునయశంబు నమలశీలుఁ పొందు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(అలఘు=గొప్ప, అలఘుతర=పైదానికంటే గొప్ప, అఖిలవేది=సమస్తము తెలిసినవాడు, అలఘుతమ=సర్వోత్తమమైన, అమలశీలుడు=స్వచ్ఛమైన స్వభావము కలవాడు)

-: మానవుల అల్పత్వము, అనిత్యత :-

40. పుడమిజీవులెన్నొ పుట్టి గిట్టుచునుండ
మానవుండు మిగుల మహిమఁగాంచె
సర్వశక్తియుక్తి సర్వంబుతానౌనె
విమల వినుతశీల వినురబాల
(గిట్టుచు=చచ్చుచు, సర్వశక్తియుక్తి=సర్వశక్తులుండుటచే)

41. అరయ విత్తవంతు నర్థంబు నశియించు
అఖిలవేది నరుఁడు నంతరించు
మహిత రాజులైన మహిలీనమౌదురు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(విత్తవంతు నర్థంబు=ధనవంతునుడబ్బు, అంతమందు=నశించును, మహి=భువిలో)

-: తర్క, వేదాంత, విజ్ఞానశాస్త్రములు - వానిసారాంశము :-

42. తర్కశస్త్రమందు దైవమనుమితంబు
వేదశాస్త్రమందు వెలయునంత
భౌతికమునందు పరశక్తి లేదురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(దైవము=దేవభావము, అనుమితంబు=అనుమానముగా జెప్పబడినది, అంత=అంతట, భౌతికంబు=భౌతికశాస్త్రము, పరశక్తి=పరబ్రహ్మము)

43. బ్రహ్మ సత్యమయ్యుపరఁగు జగన్మిధ్య
అనుచు నాదిశాస్త్రులరసి యనఁగ
భానుమూలకంబు భౌతికంబయ్యెరా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(జనమిధ్య= లోకము అసత్యము, ఆదిశాస్త్రులు=పూర్వశాస్త్రజ్ఞులు, భాను=సూర్యుడు)

44. ఇలను శాస్త్రశక్తినెంచి చూచుచునుండ
భౌతికంబె వాస్తవంబు ననుచు
జనుల భావమదియు జాగృతంబయ్యెరా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(జాగృతంబు=మేల్కొన్నది (కన్నులు దెఱచినది))

45. విజ్ఞుఁడిచ్చెనొకఁడు విద్యుత్తు వరశక్తి
బుద్ధిశాలిగూర్చె పొగలబండి
అరసిశాస్త్రిగాంచె నాకాశవాణిని
విమల వినుతశీల వినురబాల
(ఆకాశవాణి=రేడియో)

46. దూరదృష్టినమర దూరశ్రవణయంత్ర
మాకసంపుయాన మరసి విజ్ఞు
లందఁజేసిరయ్య యతుల సాధనములు
విమల వినుతశీల వినురబాల
(దూరదృష్టీ=దూరదర్శనయంత్రము, దూరశ్రవణయంత్రము=టెలిఫోను)

47. అరయ నచ్చుయంత్ర మమరె శాస్త్రజ్ఞుచే
అన్యుఁడొక్కఁడు గడియార మిచ్చె
సిద్ధమయ్యె నొకనిచే జలాంతర్గామి
విమల వినుతశీల వినురబాల
(జలాంతర్గామి=నీటిలోపలనేపోవు నావ)

48. కృత్రిమగ్రహముల కీల్కొల్పె నొకరుండు
ధరణి చుట్టివచ్చె నర్వరుండు
చంద్రుఁజేరు శక్తి సాధింపబడుచుండె
విమల వినుతశీల వినురబాల
(కీల్కొల్పె=పొసగించె (కనిపెట్టెనని భావము)

49. భౌతికమున సవిత వస్తుబలముకాఁగ
హైందవమున బ్రహ్మ యఖిలగతము
నిచ్చలు రవికుంద నిత్యుఁడా పరమాత్మ
విమల వినుతశీల వినురబాల
(హైందవమున=హిందుమతమున, బ్రహ్మ=పరబ్రహ్మ, కుంద=క్షీణింప)

50. అణుచయంబు వస్తువని తేల్చినారయ్య
అణువు శక్తిమహిమ యద్భుతంబు
అనువుశక్తి చిక్కినఖిలంబు వశమండ్రు
విమల వినుతశీల వినురబాల

51. అణువుకంటె నణువు నధికు కంటె నధికుఁ
డరయ రూపు నామ మందకుండు
ఆదిమధ్యరహితుఁ డక్షరుండాబ్రహ్మ
విమల వినుతశీల వినురబాల
(అక్షరుడు= నశింపనివాడు)

52. అరయ నుండు నిందునందు లేడను బుద్ధి
వలదు నీకు జగతి వలఁతికాఁడ
అంతబ్రహ్మశక్తి యంతర్గతంబురా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(వలఁతికాఁడ= నేర్పుకలవాడ)

-: మతాదులభేదదృష్టి -  అందలిగుణదోషములు :-

53. మతములన్ని అరయ మహిని దేవునె చెప్పు
మహితశక్తుఁడతఁడు మతములందు
మూలశక్తినమ్మి మూఢతన్ వీడరా
విమల వినుతశీల వినురబాల

54. పుట్టుభేదమరుదు పట్టుబేధమె కాని
గిట్టుభేదమున్నె గుట్టునరయ
పుట్ట గిట్టలేని పొరపది యేలరా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(పట్టుబేధము=కల్పించుకొన్న బేధము)

55. వెఱపు నిద్ర భుక్తి వెలయు దాంపత్యము
జనులకెల్ల సమము జగతియందు
జాతిభేదమెన్ని జనహత్యలేలరా
విమల వినుతశీల వినురబాల

56. "అల్ల" "తండ్రి" ఈశ్వరాదిదేవులరయ
సర్వమూల నిత్యశక్తులంద్రు
మమత నమ్మువారె మతవాదు లెంచగా
విమల వినుతశీల వినురబాల
(మమతన్=అభిమానముతో)

57. మతములన్ని చూపు మహితఁజేరు పథము
కామ్యవృత్తి నరుల కార్యబోధ
పదవిభేదముండు ప్రాప్యభేదమరుదు
విమల వినుతశీల వినురబాల

58. దైవభక్తులన్న దమశమశీలురు
నమిత విజ్ఞనరులు నంద్రుగాదె
వారె మచ్చరంబు వహియించుటేలనో
విమల వినుతశీల వినురబాల

59. ప్రాంత-దేశ-ఖండ-జాతి-వర్ణ-మతాల
కార్మికాన్య కర్ష్కాన్యరీతి
భిన్నులగుచు నరులు ఖిన్ను లగుట యేల
విమల వినుతశీల వినురబాల

60. షియలు సున్నిలనుచు శిష్టులనుచు
కాధ్లిక్తదన్య కాములనుచు
బ్రాహ్మణాదులనుచు బాహ్యభేదములేల
విమల వినుతశీల వినురబాల

61. వర్ణ-జాతి "రంగు" వర్గ-మతాదులఁ
గలుగు భేదమరయ కల్పితంబు
వానిబేధమరయువారె మూఢులు గదా
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: ధన్యజీవి :-

62. జగతిలోన నరయ సర్వమానవులందు
మాన్యచరితుఁడౌను ధన్యజీవి
అతఁడనిత్యుఁడయ్యు నందు నిత్యయశము
విమల వినుతశీల వినురబాల

63. ధన్యజీవి యెపుడు తాను గోరు యశము
దానికంటె నిత్యమైనదేది
నిత్యమౌటకల్ల నిఖిలవస్తువులెల్ల
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: ప్రజాస్వామికము - నియంతృత్వము :-

64. "పదుగురెంచు బిల్లు పాటియై ప్రజలెంచ
పాలనంబు సాగు పట్టుగాను
ప్రజ్ఞు నొకని సూక్తి పాటింపఁబడదయ్య
విమల వినుతశీల వినురబాల

65. ప్రజలు తమకు నచ్చు ప్రాజ్ఞునెన్ను కొనఁగ
దేశమేలు నతఁ తేజరిల్ల
ప్రజలకు ప్రజలెంచ ప్రజలేలు రాజ్యంబు
విమల వినుతశీల వినురబాల

66. ప్రాతినిధ్యమందు ప్రజ్ఞు లెల్లరుఁ గూడి
చర్చ సలిపి చేయ చట్టమమర
ప్రజలపాలనంబు పరఁగ సాగుచునుండు
విమల వినుతశీల వినురబాల

67. ప్రజలు విజ్ఞులైన, ప్రాజ్ఞప్రతినిధుల
నెన్నుకొనఁగ వారు చెన్నుమీఱ
శుభదపథము నెంచి శోభింపఁబాలింత్రు
విమల వినుతశీల వినురబాల

68. అజ్ఞులైన జనులు ప్రజ్ఞలేని నరుల
ప్రాతినిధ్యమిచ్చి పంపఁగాను
సర్వజనుల మేలు సమకూర్చుటెట్లురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

69. నాడు నాడులందు నిండు ప్రజాస్వామ్య
మమరి ప్రజలు వృద్ధినందు చుండ
పార తంత్ర్య ముక్తులైరపరజనులు
విమల వినుతశీల వినురబాల

70. హక్కుఁగోరు నరుఁడు పెక్కు భాద్యతలంది
ఆత్మదేశవృద్ధి యతిశయింప
దేశభక్తితోడ దేశంబు నేలురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

71. ప్రజలప్రతినిధులను ప్రజల సేమము వీడ
పదవికాంక్ష పెరిగి పదుగురుండ
ప్రజలపాలనంబు ప్రజల నెటులఁబ్రోచు
విమల వినుతశీల వినురబాల

72. జనుల మేలు కూర్ప శాసనసభలుంట
ప్రజలపాలనంపు పరమపథము
శాసనంబు ఫలము సర్వసంగతమౌను
విమల వినుతశీల వినురబాల

73. అపరిపక్వబుద్ధి అన్యాపకారంబు
పదవికాంక్ష పక్షపాతగుణము
లంచగొండి తనము నెంచ మేలు చెఱచు
విమల వినుతశీల వినురబాల

74. రాజ్యమేలు పథమరయ నొకనికిఁ జిక్క
నతఁడె ధర నియంత యగుచునుండు
అట్టి యధిపుఁడేలు నాత్మేచ్ఛ దేశంబు
విమల వినుతశీల వినురబాల

75. స్వేచ్ఛ దేశమేలు వీరపాలకుఁడును
అఖిల శుభము గూర్తుననును కాని
వాని మాటకెదురు వచనంబు లేదురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

76. ప్రజలవాణి నతఁడుపాటింపఁ బూనఁడు
వాని మాత వేదవచనమనును
దీక్షఁ జెప్పఁ బూన శిక్షించి చెఱఁబట్ట
విమల వినుతశీల వినురబాల

77. ధర నియంత తాను పరుల నమ్మఁడెపుడు
నమ్ము నతఁడు సేన నెమ్మితోడ
సేన విడిచి యతఁడు సేమంబుఁ గానఁడు
విమల వినుతశీల వినురబాల

78. అతఁడు పూనుకార్య మదియెల్ల రూపొంద
వేగమార్గమంది సాగుచుండు
కార్యహానిఁ దెల్ప కాలంబె యరుదురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

79. సరిగఁ బాలనమది సాగించి కొందఱు
దేశహితమె కోరి దీక్షఁబూని
పెంపు చేయఁ జూచి పెరలెంతొ పొగడిరి
విమల వినుతశీల వినురబాల

80. నేత సుజన్ఁడైన నిత్య సౌఖ్యములబ్బు
చెనఁటి యైన నేమి చెప్పఁ గలము
ఎంచ క్రూరుఁడైన నికనేమి బ్రతుకురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

81. మానవాళి యమిత మమతఁ జూపుచునుండు
వాద పథములెన్నొ వసుధఁగలవు
వాద మహిమ దెలుపు భావికాలము సుమ్ము
విమల వినుతశీల వినురబాల

82. ఆత్మజేత జయమునందు కుటుంబాన
ఇంత గెలిచి రచ్చ నితఁడు గెలుచు
గ్రామకార్యమెలయఁ గావించు నేర్పుతో
విమల వినుతశీల వినురబాల

83. గ్రామజేతకబ్బుగా మండ్ల జయంబు
మండలంబు నేలి మాన్యుఁడగును
జనుల సుఖము గూర్చు మొనగాఁడె నేతరా
విమల వినుతశీల వినురబాల

84. రాష్ట్రనేతయైన రాష్ట్రజనులఁ బ్రోచు
జనుల యాదరంబు జాణ పొందు
జాణ యైనవాఁడె జాతినేలును గదా
విమల వినుతశీల వినురబాల

85. చాగి యయ్యు నఖిల జనహృన్నివాసియై
సకలజనులు నాత్మ సమ్మతింప
దేశనేత జాతి దీక్షతోఁ బాలించు
విమల వినుతశీల వినురబాల

86. దేశజనులనేత దేశవృద్ధికిఁ బూను
దేశరక్ష సేయ దీక్షతోడ
దేశభక్తితోడ దేశంబు నేలురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

87. ప్రజలనాయకుండు ప్రజలనాకర్షించు
ప్రజల దేశభక్తిఁ బరఁగఁ బెంచు
దేశహితముఁ గోరి దీక్షఁ బూనుచు నుండు
విమల వినుతశీల వినురబాల

88. ప్రజల హితము తనకుఁ బ్రథమ లక్ష్యంబను
ప్రజలకొరకు తాను ప్రాణమిచ్చు
ప్రజల నాయకుండు ప్రజల సేవకుఁడయ్య
విమల వినుతశీల వినురబాల

89. పూజ్యనేత నిలను బూజింత్రు ప్రజలెల్ల
నతఁడు గోర ప్రాణమప్పగింత్రు
రాజుఁ బట్టి జనులు రాణింత్రు జగతిలో
విమల వినుతశీల వినురబాల

90. స్వార్ధదృష్టి విడిచి సౌభాత్రమది నిల్పి
చింత సేయుచుండు సేవకొఱకె
మనుజసేవ నెంచు మాధ్వసేవఁగా
విమల వినుతశీల వినురబాల

91. దేశసీమ దాటి దేశదేశాలేగు
వసుధ జనులఁ గోరు వాసిగాంచ
సర్వ జనులసమత సాధింపఁ బూనురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

92. జనుల భావ మరయ జాతిమతము వీడి
జనుల లక్ష్యమెన్ను సత్యదృష్టి
అఖిల సుఖము గోరు నాదర్శజీవియై
విమల వినుతశీల వినురబాల

93. ఒకరి నొకరు నమ్మి యొండొరు మేల్గోరి
లాభదృష్టి వీడి లగ్గు దలఁచి
అన్యదేశవృద్ధి నాత్మవృద్ధిగఁ జూచు
విమల వినుతశీల వినురబాల

94. విశ్వదృష్టి కలుగ విశ్వజనుల కెల్ల
నేతపూనవలెను నేర్పుగాను
నేతలందఱికిది నిత్య కార్యంబురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: సుగుణములు :-

95. జగతి దానగుణమె జనుల నాకర్షించు
సదయశీలమిచ్చు సంతసంబు
త్యాగబుద్ధి పరమ హర్షంబుఁ గూర్చురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

96. సామదానములిల సర్వశుభములిచ్చు
వినయశీల మదియు వెలయఁజేయు
పరుల మేలు సేయఁ బరమ పుణ్యము నబ్బు
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: ప్రాణి ప్రపంచము :-

97. జీవకోటులన్ని జీవించు జగతిలో
ప్రకృతి సిద్ధభుక్తి నంది కాదె
వాసి పోదె నరుఁడు వంచింప భుక్తికై
విమల వినుతశీల వినురబాల

98. జీవకోటిలోని జీవమన్య మొకటి
వసన ధారి గాదు వసుధయందు
నరుని వసనధారణమహిమ గనుమోయి
విమల వినుతశీల వినురబాల

99. కోటి జీవులుండ కొలది సంపదచేత
కొన్ని ప్రాణు లదియు కొఱల కుండ
విత్తమున్న నరుఁడు వెలితి గాంచుట యేల
విమల వినుతశీల వినురబాల
(కొఱలక+ఉండ= పొందక-ఉండ)

-: విజ్ఞుల కర్తవ్యము :-

100. ప్రాణి మూలమరసి భావభేదము వీడి
లోక భావమెఱిఁగి లౌకికుండు
విత్తసక్తి విడక వెలుగు పథమె లేదు
విమల వినుతశీల వినురబాల

101. జగతి విజ్ఞనరుఁడు సత్యసంధతఁ గాంచి
శుద్ధశీలమంది వృద్ధుఁడయ్యు
మంచి పనులుచేసి మహిత యశమునందు
విమల వినుతశీల వినురబాల

102. భుక్తమరుగు నరయ పుట్టంబు చిగురును
పుట్టు జీవి గిట్టు పట్టు కొన్న
శాశ్వతంపు కీర్తి సాధింపఁ బూనురా
విమల వినుతశీల వినురబాల

-: పురుషార్థములు - తత్సాధనము :-

103. నరును చేష్టలెపుడు నాణెంబు చెడకుండ
రాజ సంఘ ధర్మ రక్తి నంద
అతఁడు ధరణి వెలయు నంచిత ధర్మాన
విమల వినుతశీల వినురబాల

104. అర్థ మూలమైన ఆసక్తజనములో
విత్తవంతుఁడయ్యు వెలయవలయు
ధర్మ బద్ధ సంచితార్థంబె రానించు
విమల వినుతశీల వినురబాల

105. ప్రకృతి బద్ధులయ్యు పరఁగ మనుజులెల్ల
కాంక్ష వీడి సలుపఁ గలరె తపము
ధర్మ బద్ధ కాంక్ష ధరణి శోభించు రా
విమల వినుతశీల వినురబాల

106. పరఁగ నిహమునందు పురుషార్ధముల మూటి
నెవ్వఁడాచరించు నెపుడునర్థి
పరమునందు మోక్షఫలమునందు నతఁదె
విమల వినుతశీల వినురబాల

సమాప్తం